Czy kolor ma wpływ na apetyt?

Widok pysznego jedzenia niemal natychmiast powoduje produkcję śliny oraz wydzielanie soków trawiennych w układzie pokarmowym. W dodatku udowodniono, że czytanie o jedzeniu może przynieść taki sam efekt. Obraz smakowitych potraw sprawia, że aktywuje się mnóstwo obszarów w mózgu, w tym ośrodków smaku oraz nagrody. Siła reakcji mózgu jest wyższa u osób na diecie, otyłych, a także głodnych.

Odczuwany przez nas smak znajduje się pod dużym wpływem tego, co widzimy, a zwłaszcza barwy i jej nasycenia (intensywności). Wzrok potrafi nawet całkowicie zdominować zapach. Udowodniono to we francuskim eksperymencie, w którym badano wpływ koloru na odczuwany aromat wina. Na samym początku uczestnicy byli proszeni o ocenę zapachu białego wina. W drugiej kolejności analizowali wino czerwone. Jak można się domyślić, oba trunki były opisywane w odmienny sposób. Wino białe było słomkowe czy cytrusowe, natomiast czerwone zostało określone przymiotnikami takimi jak: czekoladowe czy jagodowe. Na koniec eksperymentu uczestnicy otrzymali trzecie wino, które musieli zanalizować. Podano białe wino, które oceniali na samym początku eksperymentu, jednak zostało ono wcześniej zabarwione na czerwony kolor (bez wpływu na zapach). Wnioski były zaskakujące. Uczestnicy opisali trunek przymiotnikami, które użyli uprzednio w ocenie wina czerwonego. W podobnym eksperymencie zmylono nawet ekspertów i degustatorów win, którzy uznali, że czują aromat wina czerwonego, gdy w rzeczywistości wąchali białe wino, jedynie zabarwione na czerwony kolor.

Reakcje na kolor jedzenia oraz napojów ulegają modyfikacji i zmieniają się w czasie. Jako sztandarowy przykład można przytoczyć kolor niebieski, który rzadko naturalnie występuje w naturze. Jeszcze kilkanaście lat temu eksperci kulinarni i marketingowi przekonywali, że nikt nie będzie chciał skosztować niebieskiego jedzenia. Natomiast teraz z powodzeniem wiele restauracji czy pubów oferuje niebieskie drinki, wino, a w sklepach znajdziemy nawet błękitne lody. Te ostatnie wystarczy nazwać „smerfowymi” by szybko rozpromować je wśród dzieci.

Jednak oddziaływanie koloru zależy w dużej mierze od rodzaju jedzenia. Dlatego też mięso i ryby o zabarwieniu niebieskim wywołują silną awersję i badacze uważają, że nie da się tego zmienić.

Zmodyfikuj smak poprzez kolor talerza

Czy zastanawiałeś się kiedyś czy kolor talerza może sprawić, że chętniej zjesz posiłek? W wielu eksperymentach zanalizowano to zagadnienie.

Zacznijmy od bieli i czerni. W jednym z badań, badacze podali uczestnikom mrożony mus truskawkowy. Okazało się, że ludzie oceniali deser na białym talerzu na bardziej słodszy i aromatyczny niż ten podany na talerzu czarnym!

Czerwień podświadomie kojarzy nam się z ucieczką i zagrożeniem. W praktyce oznacza to, że zjadamy znacząco mniej jedzenia jeśli spożywamy je z czerwonego talerza. Zbadano, że potrafimy spożyć nawet dwa razy więcej precli z białego niż czerwonego talerza. Stąd czerwona zastawa może być z korzyścią wykorzystywana u osób na diecie odchudzającej. Zjawisko to może się zmienić, gdy kolor jest silnie kojarzony z marką, jak na przykład w przypadku Coca-Coli.

Podsumowując, wyniki wielu badań pozwoliły na sformułowanie następującego wniosku: korzystny wpływ koloru talerza na spożycie żywności zależy najprawdopodobniej od barwy serwowanego jedzenia. Im większy kontrast między kolorem zastawy, a posiłkiem, tym chętniej konsumujemy. Ponadto sam kolor talerza może sprawić, że jedzenie będzie wydawało się smaczniejsze, bardziej aromatyczne czy nawet słodsze.

Trik dla osób z demencją i chorobą Alzheimera

W wielu eksperymentach zauważono, że zwiększenie kontrastu na talerzu prowadzi do wzrostu spożycia potraw oraz napojów przez osoby z zaawansowaną chorobą Alzheimera. W jednym z badań konsumpcja żywności wzrosła o 25%, a napojów nawet o 84% tylko dzięki zmianie koloru talerzy.

Starsi pacjenci zjadali więcej białych ryb, gdy podano je na błękitnych talerzach. Jednocześnie w innej publikacji znajdziemy dowód na to, że chorzy na demencję spożyli więcej z żółtych talerzy. Jest to istotna wiadomość biorąc pod uwagę fakt często obserwowanego niedożywienia białkowo-energetycznego u tej grupy pacjentów.

Specjał z niebieskiego talerza

Blue plate special czyli specjał z niebieskiego talerza to amerykańskie określenie oznaczające „danie dnia”, czyli codzienną ofertę potrawy w atrakcyjnej cenie. W czasach wielkiego kryzysu, zauważono, że podając danie na niebieskim talerzu, klienci zjadają zdecydowanie mniej. Mała zmiana, która ograniczyła znacząco spożycie żywności w tym czasie.

Chociaż u starszych osób, a także cierpiących na demencję czy chorobę Alzheimera niebieskie talerze okazały się bardzo pomocne, u osób podczas wielkiego kryzysu gospodarczego zmniejszyły apetyt. Jest to paradoks, który łatwo wyjaśnić. Chodzi bowiem o przytoczony wcześniej kontrast między jedzeniem, a barwą talerza. Większość potraw serwowanych w szpitalach czy ośrodkach pomocy może nie wyróżniać się na białym talerzu w przeciwieństwie do odcienia niebieskiego, stąd posiłki z takiej zastawy mogą być spożywane chętniej.

Dominacja wizualna

Czy zmiana koloru opakowania może wpłynąć na opinię klientów na temat smaku potrawy/napoju? Szybko odpowiemy, że nie, jednak dowody sugerują coś innego. Kilka lat temu popularny producent napojów gazowanych zmienił kolor puszki wprowadzając limitowaną edycję bożonarodzeniową. Sprzedaż znacząco spadła, ponieważ zmiana barwy opakowania spowodowała przekształcenie smaku napoju w opinii większości klientów.

Podobny przykład dostarczył producent płynu do płukania jamy ustnej, lecz on zamiast opakowania, zmienił kolor dostarczanego klientom produktu. Z powodu tej modyfikacji, wielu konsumentów zaczęło się skarżyć. Twierdzili oni bowiem, że nowa, pomarańczowa odsłona płynu nie jest tak ostra w smaku jak dotychczasowa niebieska wersja. Co ważne, kompozycja składników była taka sama, zmienił się tylko kolor. Są to doskonałe przykłady dominacji wizualnej – koloru opakowania lub produktu, gdy bodźce wzrokowe wpływają na ocenę smaku.

Kolor kubka, a smak

Do ciekawych wniosków doszli badacze, gdy znacząco zmodyfikowali odczuwany smak napojów zmieniając jedynie kolor wykorzystywanego kubka. Zauważono, że zarówno kawa latte, jak i gorąca czekolada smakują znacząco smaczniej, gdy spożywamy je z pomarańczowego plastikowego kubeczka niż z białego. Smak kawy z mlekiem jest istotnie intensywniejszy, gdy kawę serwujemy w białej porcelanie, a nie tradycyjnym kubku z przezroczystego szkła.

Piśmiennictwo:

1. Parr W. i wsp: The Nose Knows: Influence of Colour on Perception of Wine Aroma, Journal of Wine Research, 2003, Vol. 14, No. 2–3, pp. 79–101.

2. C. Spence: Does the colour of the mug influence the taste of the coffee? Flavour, 2014, 3:10.

3. B. Hulten i wsp: Sensory marketing, Palgrave Macmillan, Basingstoke 2009.

4. O. Genschow i wsp.: The color red reduces snach food and soft drink intake, Appetite, 2012, 58.

5. L. Huang i wsp: The Impact of Package Color and the Nutrition Content Labels on the perception of food healthiness and purchase intetnion. Journal of Food Marketing, 22, 2016.

6. L. Passamonti i wsp.: Personality predicts the brain’s response to viewing appetizing foods, Journal of Neuroscience, 2009, 29.

7. B. Piqueras-Fiszman i wsp: Does the color of the cup influence the consumer’s perceptron of a hot beverage? Journal of Sensory Studies, 2012, 27 (5).

8. T. E. Dunne i wsp.: Visual kontrast enhances food and liquid intake In advanced Alzheimer’s disease, Clinical Nutrition, 2004, 23.

9. B. Crumpacker, The Sex Life of Food: When body and soul meet to eat, Thomas Dunne Books, Nowy Jork, 2006.

10. G. J. Hollands i wsp.: Portion, package or tableware size for changing selection and consumption of food alkohol and Tobacco, The Cochrane Library, 2015, 9.