Okazuję się, że tak. Podając za Academy of Nutrition and Dietetics substancje słodzące dzielimy na te posiadające wartość odżywczą i jej nie posiadające. W tej pierwszej grupie wyróżniamy naturalne cukrowce (glukoza, fruktoza, maltoza, syropy cukrowe) oraz polialkohole. Do substancji nie posiadających właściwości odżywczych zaliczymy wszystkie te substancje, które mają bardzo niską lub zerową kaloryczność (,np. acesulfam K, sukraloza, aspartam -ale o tym będzie w II części artykułu).
Ze względu na drogę pozyskiwania substancje słodzące możemy z kolei podzielić na półsyntetyczne oraz intensywne substancje słodzące. Różnią się one pochodzeniem, składem chemicznym, wartością energetyczną oraz stopniem natężenia słodkiego smaku. Półsyntetyczne substancje słodzące to wspomniane wyżej polialkohole i tej grupie przyjrzymy się bliżej.
Poliole występują naturalnie m.in. w owocach, trawach, wodorostach, grzybach. Ich zaletą jest to, iż są one wolnej niż sacharoza absorbowane z przewodu pokarmowego, dzięki temu nie powodują gwałtownego skoku glukozy we krwi. Takie substancje będą więc pożądane w diecie osób chorujących na cukrzycę. Są na tyle bezpieczne, że nie posiadają ustalanego poziomu ADI* (podobnie jak sacharoza). Jednakże spożywanie ich w nadmiarze może powodować objawy dyspeptyczne ze strony przewodu pokarmowego (biegunka). Na podkreślenie zasługuje również to, iż te substancje nie są metabolizowane przez bakterie bytujące w jamie ustnej, a więc ich spożywanie nie grozi próchnicą.
Poliole znalazły szerokie zastosowanie w przemyśle spożywczym i farmaceutycznym. Są one stosowane, np. w suplementach dla osób z większym zapotrzebowaniem lub niedoborem magnezu. Badania przeprowadzone na grupie mężczyzn wykazały, iż dieta bogata w poliole zwiększa wchłanianie magnezu z jelita o około 25% w porównaniu z dietą opartą na fermentowanych węglowodanach.Mannitol znajduje zastosowanie jako łagodny środek przeczyszczający, środek dietetyczny oraz diuretyn. Z kolei ksylitol jest chętnie dodawany do gum do żucia, gdyż zapobiega powstawaniu próchnicy.
Wydaje się więc, że półsytetyczne słodziki to idealne rozwiązanie dla osób na diecie, cukrzyków i wszystkich łasuchów. Niestety w praktyce obserwuje się mechanizm psychologiczny zwany „aurą zdrowej żywności”. Można to opisać następującymi słowami: im lepsza i mniej kaloryczna żywność tym jesteśmy bardziej skłonni do przejadania się. Warto o tym pamiętać sięgając po kolejną porcje „zdrowego cukru”.
Poniżej zestawienie najczęściej wstępujących polioli:
sorbitol (E420) (występuje w największych ilościach w suszonych śliwkach), mannitol (E421), izomalt (E953), maltitol (E965), laktitol (E966), ksylitol (E967) (otrzymywany jest przez D-ksylozy, które znajdują się w hemicelulozie drewna, np. z kory brzozy), erytrylol (E968) (znajduje zastosowanie jako środek stosowany prewencyjnie lub leczniczo w nadciśnieniu tętniczym).
*ADI-(Acceptable Daily Intake). ADI odzwierciedla ilość 100-krotnie niższą niż maksymalny poziom, przy którym nie obserwuje się jakichkolwiek efektów w badaniach na zwierzętach. W przypadku naturalnych substancji słodzących przyjęto zasadę quantum satis, czyli stosowanie w dowolnej ilości.
