Każdy z nas stawia sobie jakieś cele, np. schudnąć, nauczyć się hiszpańskiego, zdobyć lepsze wykształcenie, ukończyć kurs salsy itp. Dobrze jest marzyć i mieć cele, to właśnie różni nas od świata zwierząt.
Nie zawsze jednak droga do tego co dla nas ważne jest usłana różami. Nie rzadko podczas wędrówki do celu napotykamy różne przeszkody psychologiczne. W coachingu ACT* wyróżniamy 4 podstawowe przeszkody (W ACT używamy akronimu FEAR).
- F – fusja – fuzje z nieużytecznymi myślami, nie dam rady, to z trudne, jestem beznadziejna, to się nie sprawdzi itp.
- E – exscessive goals – zbyt wygórowane cele, gdzie nie zawsze mamy do tego zasoby, czas, umiejętności, pieniądze czy zdrowie
- A – avoidance – unikanie dyskomfortu
- R – remoteness from goals – brak kontaktu z wartościami.
Na samym wstępnie chciałabym zaznaczyć, że powyższe przeszkody nie tyczą się każdego albo przynajmniej nie w takim samym stopniu. Jako ludzie bardzo się od siebie różnimy, mamy inny bagaż doświadczeń i przeżyć, inne dzieciństwo, przez to inaczej sobie radźmy z kryzysami.
W języku ACT ten wewnętrzny komponent nas, decydujący o tym w jaki sposób pokonujemy kryzysy i przeszkody napotkane w życiu to elastyczność psychologiczna. Jak łatwo można się domyślić osoby wysoce elastyczne to osoby z reguły dobrze funkcjonujące, osoby z niską elastycznością gorzej radzą sobie z tym co przynosi życie.
To co dla jednych stanowi barierę nie do przejścia, dla innych nie będzie problemem. Zawsze tak było, jest i będzie. Dlaczego? Bo się od siebie różnimy. Paradoks ludzi polega na tym, iż większość z nas uważa, że to co dobre lub sprawdziło się u innych jest też dobre dla mnie.
Łatwiej jest też nam zaakceptować różnice dotyczące np. intelektu, zdolności czy koloru oczu niż np. wagi i wszyscy jak jeden mąż dążymy do tego samego ideału……co niektórzy niestety skazują się z góry na porażkę.
Lubimy się porównywać i oceniać, i przyjmujemy za pewnik, że to co pomogło koleżance/koledze w chudnięciu mnie też pomoże. Oczywiście nie musi być to nieprawda. Czasami tak się zdarzy, że metody znajomych są dla Ciebie równie skuteczne. Nikt Ci nie każe rezygnować czy nie próbować. W końcu mamy jedno życie, a najwięcej wiedzy o nas samych przynoszą nasze próby mierzenia się z problemem i doświadczanie na sobie.
Nie rzadko mamy do siebie pretensje czy żal, że nie udało nam się osiągnąć tego co inni. To, że Tobie się nie udało nie oznacza, że jest z Tobą coś nie tak!. To oznacza, że jesteś indywidualnością, sobą, masz inne potrzeby, zasoby. Może zanim będziesz chudł najpierw należy popracować nad znalezieniem czasu, asertywnością, pokonywaniem wymówek, nauczeniem się pewnych kompetencji, dotarciem do swoich wartości itp?
Po drugie zadaj sobie pytanie: Czy te kolejne próby, diety i inne „cuda na kiju” faktycznie się sprawdzają? Jakie koszty ponoszę? Jakie konsekwencje zdrowotne ponoszę? Czy to robisz rozwiązuje twój problem długoterminowo?
Zachęcam Cię do refleksji co wg Ciebie było/jest największą przeszkodą do celu? Dlaczego jest Ci tak trudno schudnąć, nauczyć się pływać, zrobić prawo jazdy itp.? Skanując swoje życie pod tym kątem skorzystaj z 4 podstawowych przeszkód.
Pracując z dobrym specjalistą będziesz traktowana/y jako indywidualna osoba, a nie jak wszyscy. To ważne aby osoba, która pomaga nam w procesie zmiany była wrażliwa na nas, pomagała nam odszukać zasoby istniejące w nas, nauczała tego czym nie dysponujemy, pomogła w odkryciu naszych wartości.
Pamiętaj! Nie masz na imię „każdy” i nie jesteś jak wszyscy – dlatego tak ważne jest odszukanie tego co Tobie służy.
W kolejnych artykułach omówię poszczególne przeszkody psychologiczne i metodę ich pokonywania.
*ACT terapia akceptacji i zaangażowania – nurt psychoterapeutyczny należący do 3 fali terapii behawioralnych, o udowodnionej skuteczność w wielu problemach zdrowia psychicznego.
Bibliografia:
- POŻEGNAJ WAGĘ J. CIARROCHI, A. BALEY, R. HARRIS, WYD. GWP, GDAŃSK, 2018.
- ZROZUMIEĆ ACT. TERAPIA AKCEPTACJI I Zaangażowania W PRAKTYCE. RUSS HARRIS, GWP, SOPOT, 2018
